Shiitake: ‘medicinale paddenstoel van de eeuwige jeugd’

Shiitake: dat zal lekker smaken!

Als wij zeggen: Shiitake! Waar denk jij dan aan?
Grote kans dat je deze amberkleurige paddenstoel, met zijn aardse smaak en vlezige textuur, in kleine plakjes voor je ziet drijven in je misosoepje. Of sudderend in de knoflookolie op het vuur. Veel mensen zijn het erover eens dat de Shiitake (Lentinula edodes) paddenstoel heerlijk smaakt!

Medicinale krachten verstopt onder een bruin hoedje

Maar wist jij ook, dat een geconcentreerd Shiitake extract, Lentinan genaamd, in Japan al sinds 1980 een goedgekeurd (aanvullend) geneesmiddel is dat onder andere wordt gebruikt ter ondersteuning van kankerbehandelingen?

Naast de heerlijke smaak, heeft zij dus ook vele interessante actieve bestanddelen die veelvoudig wetenschappelijk zijn én worden onderzocht. Eerste onderzoeksresultaten wijzen uit: Shiitake lijkt vele gezondheidsvoordelen te hebben!

In dit blog lees je meer over de oorsprong van Shiitake en wat zij mogelijk bij kan dragen aan de gezondheid.

Wat is Shiitake?

In de inleiding hebben we al een tipje van de sluier opgelicht: Shiitake is met name bekend vanwege haar culinaire charmes. Shiitake paddenstoelen zijn over komen waaien vanuit de Aziatische keuken en zijn nu in het Westen goed ingeburgerd. Daarbij veelal verkrijgbaar in de supermarkten. Veel mensen waarderen de vlezige textuur van deze (medicinale) paddenstoel.

Waar groeit Shiitake?

Met een voorkeur voor een warm en vochtig klimaat, is het niet gek dat Shiitake oorspronkelijk inheems was in berggebieden van onder andere Japan, China, Thailand en Korea.

De naam ‘Shiitake’ is opgebouwd uit twee Japanse woorden: ‘Shii’, wat staat voor de Shii-boom (Castanopsis cuspidata) waar Shiitake graag op groeit en ‘Take’, wat ‘paddenstoel’ betekent. Naast dat Shiitake graag op de Shii-boom groeit, groeit ze ook op andere loofbomen zoals populieren, kastanjebomen en beuken. Het liefst op de omgevallen, dode, rottende exemplaren. Vanuit de boomstam ontpopt een heus Shiitake dorpje. Het is een leuk gezicht, al die chocoladebruine hoedjes bij elkaar, Shiitake paddenstoelen groeien namelijk graag in groepsvorm.

Geschiedenis van deze medicinale paddenstoel

Shiitake kent een lange gebruiksgeschiedenis. Al meer dan 1000 jaar wordt Shiitake gecultiveerd in Japan en China. Er zijn documenten gevonden waarin de niet-gecultiveerde Shiitake zelfs al in 199 n.Chr. werd genuttigd!

In een document dat gevonden is in de tijd van de Ming-dynastie (1368-1644 n.Chr.) schreef arts Wu Juei een stuk over de Shiitake paddenstoel. Shiitake werd door hem, als een van de eersten, niet alleen beschreven als voedingsmiddel, maar ook als geneesmiddel tegen allerlei ziektes en aandoeningen. Ook beschreef hij Shiitake als ‘levenselixer’. Ze zou helpen om vroegtijdige veroudering tegen te gaan. Nog steeds draagt Shiitake om deze reden de bijnaam: ‘Paddenstoel van de eeuwige jeugd’.

Gezondheidsvoordelen van de Lentinula edodes

Shiitake als ‘levenselixer’ klinkt natuurlijk erg aantrekkelijk! Maar wat zijn die gezondheidsvoordelen dan precies, die dr. Wu Juei vele honderden jaren geleden wilde delen met zijn lezers?

Hieronder gaan we in op de volgende, wetenschappelijk onderzochte gezondheidsbevorderende bestanddelen van Shiitake:

• Eritadenine

• Bèta-D-glucanen , in het bijzonder: Lentanin

• Ergosterol

Eritadenine: cholesterolverlager

Één van de interessante stoffen die te vinden is in deze paddenstoel is Eritadenine. Deze stof heeft invloed op de cholesterolwaarden en lipiden (vetachtige stoffen) in ons bloed. Te hoge cholesterolwaarden worden vaak gelinkt aan het ontstaan van hart- en vaatziekten en kunnen om die reden een risico vormen voor de gezondheid.

Tijdens een wetenschappelijk onderzoek, waarbij Shiitake extract werd toegediend aan ratten, bleek dat de cholesterolwaarden van de ratten zichtbaar daalden ^[1]https://academic.oup.com/jn/article-abstract/90/4/371/4775973?redirectedFrom=fulltext. Hierdoor werd het stofje Eritadenine ontdekt. Meerderde dierproeven laten zien dat Eritadenine cholesterolverlagend werkt.

Lentinan: anti-tumor eigenschappen

Lentinan is misschien wel de meest onderzochte stof van de medicinale paddenstoelen. Lentinan is een bèta-D-glucaan afkomstig van polysacchariden van Shiitake. Vele honderden wetenschappelijke onderzoeken wijzen uit dat Lentinan tumoren kan remmen door middel van het versterken van het immuun- en afweersysteem. Lentinan heeft dus geen direct invloed op de kankercellen maar focust zich op het immuun- en afweersysteem.

Goedgekeurd (aanvullend) geneesmiddel in Japan en China

Sinds 1980 is Lentinan officieel goedgekeurd als (aanvullend) geneesmiddel in Japan en later ook in China ^[2]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31030752/. Lentinan wordt over het algemeen toegediend via een injectie of via tabletten om zo de overlevingskansen te vergroten voor patiënten die conventionele kankertherapieën volgen. Deze aanvullende Lentinan behandeling wordt beschouwd als chemo-immunotherapie. Ook worden op Lentinan gebaseerde geneesmiddelen gebruikt voor de behandeling van HIV en hepatitis.

Immuunsysteem en kanker

Waarbij virussen en bacteriën indringers zijn van buitenaf, zijn kankercellen indringers van binnenuit. Bij vorming van kanker worden lichaamscellen ongecontroleerd gedeeld. De celdeling kan niet meer gestopt worden door de immuun cellen en kankercellen kunnen zich gaan nestelen in lichaamsweefsels. Hierdoor kunnen kwaadaardige tumoren ontstaan.

Er zijn aanwijzingen dat Lentinan zich hecht aan de immuun cellen om zo hun krachten te bundelen. Hierdoor kunnen zij (lichaamseigen) indringers beter buiten houden ^[3]https://www.firstpost.com/health/fungal-compound-beta-glucan-can-be-used-to-train-innate-immune-system-to-target-cancer-cells-says-study-8966791.html. De groei van kankercellen kan hierdoor afnemen en de immuunrespons tegen deze lichaamseigen indringers kan hierdoor worden versterkt.

Ergosterol: het zonnetje in Shiitake

Nog een interessant stofje dat terug te vinden is in Shiitake is ergosterol. Dit is een provitamine die over het algemeen niet in grote hoeveelheden terug is te vinden in voeding. Shiitake weet ons daarmee wederom te verbazen omdat het hoge waarden aan ergosterol bevat, die in aanwezigheid van zonlicht omgezet wordt in vitamine D2! Vitamine D staat bekend als het ‘zonnetje’ onder de vitaminen. De grootste leverancier zijn zonnestralen die, landend op onze huid, omgezet worden in vitamine D.

Vitamine D verhoogt onze weerstand. Ook is vitamine D momenteel groots in het nieuws vanwege haar mogelijk positieve bijdrage in de strijd tegen het COVID-19 virus ^[4]https://www.ad.nl/binnenland/experts-roepen-iedereen-op-slik-vitamine-d-tegen-corona~a6e26440/.

Recept: Zonnige Shiitake Misosoep – immuniteit versterkend

Deze soep is een echte immuniteitsversterker. Vol goede vitaminen, mineralen en vezels en met de zonnige kracht van de Shiitake tinctuur, geeft deze soep je darmen en je immuunsysteem een flinke boost!

Ingrediënten:
(Recept voor 4 personen)

• 3 Pipetjes Shiitake tinctuur (Lentinula edodes extract) – KÄÄPÄ Health
• 4 Eetlepels misopasta
• 20 Gram gedroogde kelp (ook bekend als ‘kombu’)
• 2 Liter water
• 200 Gram gemixte paddenstoelen (bv oesterzwam, beukenzwam, eekhoorntjesbrood, kastanjechampignon, portobello)
• 4 Bosuitjes
• 2 Plakjes gember
• 4 Teentjes knoflook (geperst)
• Scheut olijfolie
• 1 Rood pepertje
• 2 Wortels (julienne gesneden)
• 1 Kleine zoete aardappel
• ½ Paksoi
• 1 Handje taugé per bakje soep

Optioneel:

• 200 Gram rijstnoedels
• 1 Gekookt eitje per persoon

Bereidingswijze:

1. Week de kelp/kombu minimaal 10 minuten in koud water. Zet ondertussen een pan op het vuur en breng het samen met de misopasta langzaam aan de kook.

2. Snijd de groenten in kleine stukjes.

3. Zet een koekenpan op het vuur. Wanneer de pan warm is, voeg dan de olie, de stukjes gember en geperste knoflook toe en laat kort bakken. Voeg dan de paddenstoelenmix toe en fruit de paddenstoelen tot ze goudbruin zijn.

4. Wanneer de misobouillon kookt, voeg dan de kelp/kombu, zoete aardappel en de gebakken paddenstoelenmix toe en laat ongeveer een half uurtje zachtjes koken.

5. Optioneel: Kook nu de eieren. Laat ze, naar wens, 6 tot 8 minuten koken.

6. Voeg in de laatste 5 minuten van het kookproces van de soep de paksoi en eventueel de rijstnoedels toe.

7. Als de soep 30 minuten heeft gekookt, voeg dan de Shiitake tinctuur (Lentinula edodes extract) – KÄÄPÄ Health toe.

8. Schenk de soep in 4 kommen, garneer met de julienne wortel, taugé, het rode pepertje en eventueel een gekookt eitje per persoon.

9. Geniet :)!

Last but not least: Je zou dit gezonde soepje natuurlijk ook kunnen maken en/of mengen met onze andere medicinale paddenstoelen tincturen!