Chaga: De koning van de medicinale paddenstoelen

Het gouden geheim

Je zou zo voorbij kunnen gaan aan de Chaga conk omdat de mogelijkheid bestaat dat je deze mysterieuze zwam verwart met een verbrand en verkoold stuk van de boom. We zullen het er allemaal over eens zijn dat Chaga op het eerste gezicht geen lust is voor het oog.

But… “Never judge a book by its cover!” Want de gouden kern van Chaga bezit wel degelijk een gouden geheim. Chaga wordt dan ook niet voor niets het ‘Zwarte goud’ genoemd want onder de oppervlakte van deze houtskoolachtige verschijning, huist een oranje tot gouden, kurkachtige kern, waar de echte rijkdom van deze medicinale paddenstoel te vinden is.

Waar groeit Chaga?

Waar we normaal met onze neus naar beneden turen, zoekend over de door bruine bladeren bedekte aardbodem naar die eerste paddenstoel van het herfstseizoen, moet je bij de Chaga wat hoger kijken. Want Chaga groeit niet uit de grond, maar vanuit een boom! Het liefst in een flink koud klimaat, te denken aan Siberië, Rusland, Canada of Scandinavië. Als je geluk hebt, vind je daar de ‘Koning van de kruiden’, oftewel: Chaga. Trots barst hij uit de bast van zijn gastheer.

Wat is Chaga? De koninklijke parasiet

Gastheer? Horen wij je denken. Ja, Chaga is eigenlijk een langzaam groeiende parasiet die zijn weg naar binnen weet te vinden via een ‘wond’ in een boom. Chaga is daarbij met name dol op berkenbomen maar zwicht soms ook voor een aantrekkelijke beuk, els of iep. Eenmaal binnen gedrongen voedt Chaga zich aan zijn gastheer en kruipt onder de schors van de boom totdat hij uitbarst als ‘conk’ of ook wel de zichtbare Chaga zoals wij die kennen. Het proces van parasitaire indringer tot het ontstaan van Chaga kan al met al zo’n 5 tot 20 jaar duren.

Mycelium, het medicinale gedeelte van Chaga

Het bijzondere aan Chaga is dat het zichtbare gedeelte, de conk, niet het vruchtlichaam van deze paddenstoel is, maar het mycelium. Dit in tegenstelling tot vele paddenstoelen waarbij het zichtbare en medicinale gedeelte vaak het vruchtlichaam is.
Het vruchtlichaam van Chaga is uiterst zeldzaam en is vaak enkel waar te nemen wanneer Chaga zijn gastheer zo heeft overgenomen dat deze het niet overleeft en uiteindelijk sterft.

De geschiedenis van Chaga

Het medicinale gebruik van Chaga kent een lange geschiedenis. Zo zou de Traditionele Chinese Geneeskunde de paddenstoel al duizenden jaren gebruiken in de vorm van sterk getrokken thee, ter ondersteuning van het immuunsysteem.

Ook Rusland kent een lange geschiedenis van het gebruik van Chaga. Sterker nog, de naam ‘Chaga’ kan letterlijk worden vertaald als ‘paddenstoel’ vanuit het oud-Russisch. Al in de 13e eeuw gebruikten de Khanty (een oud Russisch volk dat ook gevestigd was in West-Siberie) Chaga vanwege zijn ontstekingsremmende en antiseptische kwaliteiten.
Tot op de dag van vandaag wordt in Oost-Rusland nog steeds thee getrokken van Chaga vanwege haar vermeende medicinale krachten.

De gezondheidsvoordelen van Chaga

Chaga kent een breed scala aan gezondheidsvoordelen. Zo zit Chaga vol essentiële vitaminen en mineralen, heeft het de hoogste ORAC-waarde van alle fruit en groenten, is het rijk aan SOD en bevat het betulinezuur. Ook zit Chaga vol met ondersteunende polysacchariden, wil je hier meer over weten? Lees dan ons blog: ‘Alles over polysacchariden en bèta-D-glucanen’

Hoge ORAC-waarden in Chaga; antioxidantenbommetje!

Chaga bevat een ORAC-waarde van 146.700. Om even een beeld te schetsen van verschillende ORAC-waarden, hieronder een overzicht van de groenten en fruit met de hoogste antioxidantenwaarden:

Chaga: 36.557

Acai: 800

Goji: 400

Bosbessen: 24,5

(Testresultaten van ORAC-waarden in groenten en fruit per 100gr. Onderzoek uitgevoerd door Tuffs University Dept. of Health Sciences Boston, MA: U.S. Department of Agriculture, National Institute of Health Project Expo 2003).

En wat blijkt? Chaga, als ‘Koning van de kruiden’, staat fier bovenaan deze lijst van Hardvard University! Dit betekent dat Chaga een uitstekende bron is van antioxidanten.

ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity)

Bovenstaande zegt natuurlijk niet zoveel als we niet eerst even uitleggen wat ORAC precies inhoudt. ORAC, afkorting van ‘Oxygen Radical Absorbance Capacity’, is een meetinstrument dat ons in staat stelt om de aantallen antioxidanten in voedingsmiddelen in kaart te brengen.

Dit wordt gedaan door middel van een laboratoriumtest waarbij een monster van een voedingsmiddel in een reageerbuisje wordt geplaatst. Hieraan worden andere moleculen toegevoegd met een hoge vrije-radicalenactiviteit (dit zijn beschadigde moleculen die ontstaan door het afbreken van zuurstof in onze cellen) en moleculen die vatbaar zijn voor oxidatie. Deze componenten reageren op elkaar en in dat proces wordt er gekeken in hoeverre het monster de kwetsbare moleculen heeft beschermd tegen oxidatie door de vrije-radicalen. Hoe hoger het aantal antioxidanten in het monster, hoe minder schade er ontstaat door de vrije-radicalen.

Antioxidanten, wat doen ze voor onze gezondheid?

Om de drijvende kracht achter antioxidanten iets beeldender te maken, kunnen we denken aan een avocado. Als je een avocado doormidden snijdt en hem een dag op tafel laat liggen, wordt de binnenkant bruin. Doordat de avocado in direct contact komt met zuurstof, start wat wij ook wel het ‘oxidatieproces’ noemen en gaan de vrije-radicalen aan de slag.

Echter, wanneer je een beetje citroensap over de avocado sprenkelt, dat rijk is aan antioxidanten, vertraag je het oxidatieproces en behoudt de avocado langer zijn romig-groene kleur. Op precies zo’n zelfde manier kunnen antioxidanten helpen om onze cellen te beschermen tegen de schadelijke invloeden van vrije-radicalen. Zo kunnen antioxidanten helpen het immuunsysteem te ondersteunen en kunnen ze helpen om (cel)veroudering tegen te gaan.

SOD (SuperOxide Dismutase)

Van bepaalde enzymen is vastgesteld dat zij krachtige antioxidanten zijn. Zo ook SOD (superoxide dismutase), dat in grote getalen terug is te vinden in Chaga. Het is zelfs bekend dat Chaga de hoogste levels SOD bevat van alle bestaande voedingsmiddelen. SOD is een groep van metallo-enzymen die helpt bij het afbreken van mogelijke schadelijke zuurstofmoleculen in onze lichaamscellen. Schade aan het weefsel zou hierdoor mogelijk voorkomen kunnen worden. Op dit moment buigt de wetenschap zich over dit fenomeen om te kijken of SOD mogelijkerwijs zou kunnen helpen bij het tegengaan/voorkomen van ziekten waarbij schadelijke zuurstofmoleculen een rol spelen.

SOD: Anti-verouderingsingrediënt

Naarmate men ouder wordt, neemt het natuurlijke SOD-niveau in het lichaam af, waardoor de kans toeneemt op oxidatieve stress gerelateerde ziekten.
Op dit moment wordt SOD vaak toegevoegd aan cosmetica en huidverzorgingsproducten als een anti-verouderingsingrediënt vanwege het vermogen om vrije-radicalen en met name de schadelijke stoffen die hierbij vrijkomen te verminderen wat ten goede komt voor de huid. Eerste rimpeltjes en ouderdomsvlekken kunnen hierdoor worden voorkomen en ook zou het kunnen helpen bij wondgenezing, bescherming tegen Uv-straling en vermindering van zichtbare littekens.

Betulinezuur in Chaga

Nog een belangrijk bestanddeel van Chaga is betulinezuur. Dit zuur is, wederom, een krachtige antioxidant die te vinden is in berkenbast (de favoriete gastheer van Chaga) en in Chaga. Onderzoek wijst uit dat betulinezuur antivirale, ontstekingsremmende en antibacteriële eigenschappen bezit. Ook zou betulinezuur lichamelijk weefsel kunnen beschermen en zou het daarnaast mogelijk de groei van kwaadaardige tumoren kunnen remmen.

Adaptogene werking Chaga

Naast dat Chaga beschikt over bovenstaande krachtige actieve bestanddelen die onze gezondheid een handje kunnen helpen, is Chaga ook een balansbrenger. Chaga heeft namelijk een adaptogene werking. Dit houdt in dat het zich aanpast aan wat het lichaam en nog specifieker, ons zenuwstelsel, nodig heeft. Zijn we gestrest? Dan kunnen adaptogenen ons helpen om meer te ontspannen. Zijn we moe? Dan kunnen adaptogenen juist weer zorgen voor meer energie.

Wanneer er stressvolle gebeurtenissen manifesteren blijft de eerste reactie op de stress hetzelfde maar adaptogenen zorgen ervoor dat veranderingen die daardoor plaatsvinden op celniveau gematigder zijn en dat ze uiteindelijk minder schade toebrengen aan het lichaam.

Recept: ‘Het zwarte goud’ – Golden Chaga Latte

Heerlijk verwarmend voor de koude dagen en reinigend voor de warme dagen. Een bom van antioxidanten, ontstekingsremmers en hierdoor een boost voor je immuunsysteem: De Golden Chaga Latte.

Ingrediënten:
(Recept voor 1 persoon)

• 1 Pipetje Chaga tinctuur (Inonotus obliquus extract) – KÄÄPÄ Health
• 2 a 3 Plakjes dungesneden gember (of ¼ tot ½ theelepel gemberpoeder)
• Theelepel kurkumapoeder
• Snufje zwarte peper
• 300 Milliliter melk naar keuze (bijvoorbeeld amandel-, haver-, of rijstemelk)
• 1 Theelepel kokosolie
• Snufje kaneel
• Agavesiroop of kokosbloesemsuiker naar smaak

Bereidingswijze:

– Snijd de gember in dunne plakjes

– Doe de melk in een pannetje, voeg alle ingrediënten behalve de Chaga tinctuur toe aan de melk en laat langzaam warm worden

– Haal van het vuur wanneer het bijna kookt

– Voeg de Chaga tinctuur toe

– Pak je fijnste mok, schenk in, haal diep adem en geniet!

Ook leuk en lekker om af te wisselen met Reishi tinctuur, Shiitake tinctuur of Maitake tinctuur voor je dagelijkse immuun boost!